Trung tâm tài chính TPHCM: Không thể cứ mãi là kế hoạch

(TBKTSG) - Suốt 10 năm qua, đã có rất nhiều cuộc hội thảo xoay quanh vấn đề làm thế nào để TPHCM trở thành một trung tâm tài chính của cả nước và tiến dần đến của khu vực. Tuy nhiên đến nay, trung tâm tài chính TPHCM vẫn chỉ là mong muốn.

Theo các chuyên gia tài chính trong một cuộc hội thảo cách đây một năm về vấn đề này, một thành phố với tư cách là một trung tâm tài chính cần mang lại lợi ích như giá trị mới tạo ra tăng nhanh, thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh, cần ít chi phí đầu tư về tài sản cố định, không gây ô nhiễm, gia tăng nguồn thu cho Nhà nước từ việc đánh thuế các giao dịch tài chính, có hệ thống ngân hàng hoạt động hiệu quả. Xét những yếu tố trên, TPHCM có thể thực hiện được những yêu cầu trên.

Tuy nhiên, xét về môi trường đầu tư kinh doanh, TPHCM vẫn còn thiếu và yếu trong việc cạnh tranh để thu hút các định chế tài chính nước ngoài đến đặt trụ sở hoạt động. Cụ thể, đó là thiếu nguồn nhân lực có kỹ năng, môi trường pháp lý, tiếp cận thị trường tài chính quốc tế, và sự sẵn có về hạ tầng kinh doanh. Để cải thiện những yếu tố trên cần khoảng thời gian dài và thành phố nên bắt đầu ngay từ hôm nay.

Nhưng quan trọng hơn hết để xây dựng một trung tâm tài chính tại TPHCM, theo nhiều chuyên gia, đó là thiếu một cơ chế, một khung pháp lý riêng giúp cho thành phố có thể tự quyết định những vấn đề riêng của mình. Các chuyên gia cho rằng Chính phủ có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển trung tâm tài chính TPHCM xét trên khía cạnh thiết lập cơ chế và chính sách. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần thiết lập cơ chế tăng cường trách nhiệm và quyền hạn cho chính quyền thành phố trong lĩnh vực quản lý tài chính trên địa bàn.

Ông Trần Hoàng Ngân, Phó hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế TPHCM, cho biết hiện nay không ai chối cãi TPHCM là trung tâm tài chính - kinh tế quan trọng của cả nước cũng như ngành tài chính - ngân hàng tại TPHCM giữ vị trí tiên phong và chiếm tỷ trọng lớn của toàn ngành trên cả nước.

Tuy nhiên, để TPHCM trở thành một trung tâm tài chính của cả nước và tiến tới của khu vực đòi hỏi sự đồng thuận từ Trung ương đến địa phương về chủ trương. Đồng thời cũng nên thống nhất quan điểm rằng Việt Nam cần có một trung tâm tài chính và được đặt tại TPHCM là nơi có đủ điều kiện chứ không phải TPHCM muốn trở thành một trung tâm tài chính.

Do vậy, thành phố cần có một cơ chế đặc thù để có thể tự đưa ra những chính sách ưu đãi về thuế, về thủ tục hành chính… nhằm thu hút sự tham gia của các định chế tài chính nước ngoài. Ông Ngân đưa ví dụ rằng việc cấp phép cho các tổ chức tài chính nước ngoài vào hoạt động tại TPHCM có thể chỉ cần chính quyền TPHCM cấp phép, không cần phải được sự chấp thuận của các bộ như hiện nay. Việc này được xem như là một hình thức khuyến khích sự tham gia của các tổ chức nước ngoài.

Tương tự ý kiến của ông Ngân, tổng giám đốc một ngân hàng lớn đặt câu hỏi rằng TPHCM hiện đưa ra các ưu đãi gì so với những trung tâm tài chính của khu vực để thu hút nhà đầu tư nước ngoài đến đây, và liệu khi thiếu cơ chế riêng thì TPHCM có thể tự quyết định những ưu đãi cho các nhà đầu tư đó không hay có thể tự quyết định những vấn đề khác trong lĩnh vực tài chính không. Một ví dụ đơn giản, nếu là trung tâm tài chính thì hoạt động giao dịch ngoại hối phải đa dạng, phong phú trong khi hiện tại tất cả những công cụ giao dịch như forward, option… đều bị cấm hay hạn chế. Vậy làm sao có thể nói đến việc phát triển thành phố thành trung tâm tài chính đúng nghĩa. Không nói quá xa, chỉ riêng mục tiêu thiết thực trước mắt cần thực hiện nhưng cũng không dễ, đó là làm sao để khuyến khích tất cả các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ ngân hàng - yếu tố sơ khởi khi nói đến một trung tâm tài chính.

Vị này cũng cho rằng mong muốn biến TPHCM trở thành một trung tâm tài chính nên thực chất hơn, tức là nên được cụ thể hóa bằng hành động, càng sớm càng tốt, chứ không nên cứ mãi là kế hoạch.

(Theo SaigonTimes Online)

Trung tâm tài chính TPHCM: Mong muốn và hiện thực

(TBKTSG) - TPHCM đã, đang và sẽ làm gì để trở thành một trung tâm tài chính quốc gia?

Hình dáng ban đầu đã có

Có nhiều phương pháp để nhận dạng một thành phố nào đó với tư cách là một trung tâm tài chính, như xem xét số lượng và chất lượng nguồn nhân lực làm việc trong lĩnh vực tài chính; tổng tài sản của các định chế tài chính; tổng phương tiện thanh toán qua ngân hàng hoặc thị trường chứng khoán; khối lượng của các giao dịch thông tin (qua hệ thống thư từ hoặc giao dịch viễn thông...); sự hiện diện của các ngân hàng quốc tế hàng đầu và các công ty đa quốc gia lớn. Thường thì các nhà kinh tế sẽ xây dựng một chỉ số đặc thù để xem xét mức độ phát triển của một trung tâm tài chính. Chỉ số này gọi là chỉ số FINDEX (Chỉ số trung tâm tài chính - Financial Center Index).

Mặc dù chưa có những nghiên cứu định lượng chính thống nhưng dựa trên một số chỉ tiêu như mức vốn hóa trên thị trường chứng khoán; số lượng các định chế tài chính quốc tế; chi nhánh của các công ty đa quốc gia; tổng phương tiện thanh toán qua ngân hàng và thị trường chứng khoán đang có xu hướng ngày càng phát triển, xem như TPHCM đã có hình dáng ban đầu để sau đó tiếp tục phát triển trở thành trung tâm tài chính quốc gia.

Vị thế địa - kinh tế - chính trị và vấn đề bất cân xứng thông tin

Vị thế địa - kinh tế - chính trị cũng là một yếu tố quan trọng không kém để trở thành một trung tâm tài chính. Ngoài vị thế địa lý thuận lợi, trung tâm tài chính phải là nơi dễ dàng tiếp nhận và xử lý thật nhanh thông tin. Thông tin như là một đầu vào quan trọng để từ đó các định chế tài chính sản xuất chúng thành sản phẩm và dịch vụ của riêng mình.

Mặc dù sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin ngày nay đã xóa bỏ đáng kể ngăn cách về mặt địa lý, nhưng vị thế địa - kinh tế - chính trị vẫn có vai trò quan trọng để xem xét thành phố nào đó có trở thành trung tâm tài chính hàng đầu.

Nhiều nghiên cứu còn cho thấy, một quốc gia nào mà bất cân xứng thông tin luôn trở thành vấn đề thì trung tâm tài chính cũng có xu hướng tiếp cận với những thành phố văn hóa và đầu não quốc gia. Vì như thế, các định chế tài chính quốc tế và các công ty đa quốc gia mới có điều kiện thuận lợi tiếp cận nhanh chóng các thông tin chính thức và không chính thống với chi phí thấp (ở Việt Nam ta thông tin không chính thống luôn có sẵn ở các “vỉa hè”). Như vậy, nếu xét về vị thế địa - kinh tế - chính trị và vấn đề bất cân xứng thông tin thì TPHCM (và Hà Nội) đã “may mắn” hội đủ yếu tố thiên thời địa lợi ban đầu để trở thành trung tâm tài chính quốc gia.

Tuy nhiên, nếu loại bỏ những yếu tố khách quan từ vị thế địa - kinh tế - chính trị thuận lợi thì TPHCM đã, đang và sẽ làm gì để trở thành một trung tâm tài chính quốc gia?

Nhìn quanh các nước trong khu vực, để trở thành trung tâm tài chính, không những đòi hỏi chính quyền thành phố phải có tham vọng táo bạo mà còn phải có sự ủng hộ của chính quyền trung ương.

Còn thiếu nhiều tiêu chí để trở thành trung tâm tài chính quốc gia

Khi xem xét những chức năng của một trung tâm tài chính, người ta không thể gói gọn trong các giao dịch truyền thống mà quanh đi quẩn lại chỉ có nhận tiền gửi, cho vay, bảo hiểm, mà thêm vào đó phải là các giao dịch chứng khoán và các công cụ phái sinh ngày càng phát triển và năng động.

Hiệp hội Công nghiệp chứng khoán Mỹ (SIA) mới đây đã công bố một nghiên cứu cho thấy những nhân tố chủ yếu để một địa phương hoặc thành phố trở thành trung tâm tài chính có tiếng tăm và ổn định lâu dài. Nhóm những nhân tố này bao gồm: (1) Hệ thống kinh tế-chính trị ổn định; (2) Một hệ thống thuế công bằng, minh bạch, hiệu quả, và có cơ sở; (3) Lao động có kỹ năng cao và thị trường lao động linh hoạt; (4) Cơ sở hạ tầng chất lượng cao.Bộ nhân tố được liệt kê đầy đủ của một trung tâm tài chính là:

• Thị trường tài chính thông thoáng và công bằng;

• Dòng vốn di chuyển tự do và một đồng tiền chuyển đổi được;

• Lao động có kỹ năng cao và thị trường lao động linh hoạt;

• Ứng dụng những chuẩn mực quốc tế và tốt nhất;

• Ngôn ngữ giao tiếp toàn cầu (tất nhiên là tiếng Anh);

• Một bộ hệ thống luật lệ có hiệu lực về mặt pháp lý, công bằng, minh bạch và hiệu quả;

• Hệ thống thuế công bằng và có cơ sở;

• Chi phí kinh doanh thấp;

• Hệ thống hạ tầng có chất lượng cao;

Bây giờ ta thử điểm qua một vài tiêu chuẩn này cho ứng viên TPHCM. Thị trường tài chính thông thoáng và công bằng được hiểu như là những nhà đầu tư trong nước và nước ngoài cũng như những nhà cung cấp dịch vụ tài chính phải cạnh tranh công bằng với nhau. Và điều này thì thành phố không thể tác động được vì nó liên quan đến chính sách vĩ mô trong lộ trình mở cửa thị trường tài chính.

- Dòng vốn di chuyển tự do và một đồng tiền chuyển đổi được là nhân tố mà phải còn rất lâu nữa Việt Nam mới có thể thỏa mãn.

- Một trung tâm tài chính với những chuẩn mực quốc tế và tốt nhất phải được hiểu như là bộ quy tắc ứng xử minh chứng cho sự cam kết mạnh mẽ của chính quyền trong việc thúc đẩy quá trình hợp tác tài chính toàn cầu và ổn định để làm tăng tính hiệu quả của thị trường và làm giảm thiểu rủi ro hệ thống. Các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài có thể dựa vào những cam kết này như là những chuẩn mực để phán xét tính hiệu quả của thị trường tài chính, vấn đề công bố thông tin và minh bạch thông tin cũng như quyết tâm của chính quyền, thích nói hay thích làm.

Các yếu tố khác còn lại trong bộ các tiêu chí kể trên lại càng chưa cho thấy nhiều triển vọng.

Chính vì vậy, để mong muốn xây dựng TPHCM thành trung tâm tài chính quốc gia thành hiện thực, có lẽ thành phố chỉ nên hướng tới việc tạo điều kiện thuận lợi nhất để các yếu tố tiềm năng này biến thành nguồn lực thật sự, hơn là chú tâm đạt cho bằng được một số chỉ tiêu tăng trưởng nào đó. Điều này mới chính là thể hiện tầm của thành phố và cũng là điều có khả năng biến thành hiện thực nhất.

(Theo SaigonTimes Online)

Để TPHCM thành trung tâm tài chính

(TBKTSG) - Đã có nhiều ý kiến và chủ trương về biến TPHCM thành trung tâm tài chính. Phải nói ngay, TPHCM đã là một trung tâm tài chính của Việt Nam, còn muốn biến thành phố thành (một trong những) trung tâm tài chính của khu vực (hay thế giới) là chuyện lâu dài, với nhiều việc phải làm.



TPHCM đã, đang và sẽ là “thủ đô” kinh tế của Việt Nam. Đóng góp kinh tế của thành phố cho đất nước là rất lớn: khoảng 25% tổng sản phẩm nội địa, một phần ba giá trị sản lượng công nghiệp, hơn 30% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu và 30% tổng thu ngân sách. Với vị trí như vậy thành phố không thể không là trung tâm tài chính của đất nước.

Và quả thật, hệ thống ngân hàng thương mại có mạng lưới rộng khắp ở TPHCM, không ngân hàng thương mại vừa phải nào không có sự hiện diện (với cả mạng lưới của mình) tại thành phố. Tổng dư nợ của hệ thống ngân hàng trên địa bàn thành phố chiếm cỡ 30% tổng dư nợ toàn quốc. Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM là sở giao dịch đầu tiên và chiếm vị thế dẫn dắt thị trường. Các công ty bảo hiểm, các ngân hàng đầu tư cũng phát triển mạnh tại thành phố. Nói cách khác, TPHCM đã thực sự là trung tâm tài chính của Việt Nam.

Tuy nhiên, để biến thành trung tâm tài chính lớn, đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố, của các tỉnh phía Nam và của cả nước thì còn nhiều việc phải làm. Chưa nói đến ước mơ thành trung tâm tài chính khu vực (hay toàn cầu).

Hệ thống ngân hàng thương mại tuy đã có bước tiến lớn trong 20 năm qua, nhưng so với khu vực và thế giới vẫn còn rất yếu kém và không thể nhanh chóng cải thiện theo “mong muốn” của chúng ta. Thay vào đó cần có môi trường pháp lý hiện đại cho các tổ chức tài chính hoạt động. Ngay Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vẫn chưa phải là một ngân hàng trung ương thật sự. Luật các tổ chức tín dụng và các quy định cho các tổ chức tài chính khác (quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, chứng khoán, tổ chức đánh giá tín dụng, các công ty quản lý tài sản...) cũng thế và cần được cải thiện khẩn cấp. Không thể phát triển thành trung tâm tài chính quốc tế nếu môi trường pháp lý của chúng ta chưa tạo điều kiện cho hội nhập thật sự. Đấy là vấn đề mấu chốt đầu tiên, và đó là việc mà Nhà nước phải làm, có thể làm và cũng không thể làm trong một sớm một chiều.

Thứ đến, để trở thành trung tâm tài chính thực sự hữu hiệu của đất nước và của khu vực (hay quốc tế) phải có sự hiện diện của các tổ chức tài chính quốc tế lớn và tạo điều kiện cho họ hoạt động thuận lợi hơn, hay chí ít không kém các nơi khác (như Hồng Kông, Singapore chẳng hạn). Điều này lại liên quan đến nhiều luật lệ, từ thuế khóa, cư trú, xuất nhập cảnh, hoạt động hành chính, viễn thông...

Thứ ba, phải kéo những người nước ngoài đến làm việc. Muốn thế các thủ tục cư trú, xuất nhập cảnh, đi lại phải tốt, phải có cơ sở học hành, khám chữa bệnh tốt cho họ và gia đình họ. Đáng tiếc, tình trạng tắc nghẽn giao thông, ngập lụt, ô nhiễm môi trường, cơ sở giáo dục, y tế hiện nay chưa thật sự hấp dẫn họ. Nhà nước và thị trường (khu vực tư nhân) phải giải quyết các vấn đề này.

Thứ tư, không chỉ những người nước ngoài, mà đội ngũ người lao động Việt Nam trong lĩnh vực này (và các lĩnh vực khác) cũng phải được cải thiện một cách đáng kể cho phát triển nói chung và cho ý muốn biến thành phố thành trung tâm tài chính nói riêng. Vấn đề này, trong lĩnh vực tài chính, thì khu vực tư nhân có đóng góp quan trọng (đào tạo người), Nhà nước cũng có vai trò lớn trong giáo dục đào tạo nói chung và về tài chính nói riêng.

Theo tôi, đấy là bốn lĩnh vực quan trọng nhất để thúc đẩy việc biến thành phố thành trung tâm tài chính lớn.

Các việc khác cũng quan trọng và dễ làm hơn, như đảm bảo có chỗ làm trụ sở và văn phòng của các tổ chức tài chính trong và ngoài nước, đảm bảo thông tin thông suốt, điện, nước... Ý tưởng biến toàn bộ khu Bến Chương Dương thành khu tài chính ngân hàng và đảm bảo các nhu cầu về điện, nước, thông tin, chỗ làm việc, là việc dễ làm, có vai trò quan trọng, song bốn điểm trên mới là các điểm chính.

Giải quyết được bốn điểm khó nêu trên, cùng việc dễ cuối cùng, sẽ tạo ra sự khuyến khích tốt để phát triển khu vực tài chính (và phát triển nói chung). Có những việc chỉ Nhà nước mới làm được và trong số đó có những việc chỉ nhà nước trung ương mới làm được (như luật). Có nhiều việc phải để cho, hay khuyến khích, khu vực tư nhân làm.

Ước vọng là một đằng, chính sách tốt và có các biện pháp cụ thể có thể thực thi và kiên quyết thực thi, lại là chuyện khác. Chính quyền địa phương có thể làm nhiều thứ để thực hiện ước vọng biến thành phố thành trung tâm tài chính mạnh (như thuyết phục nhà nước trung ương thay đổi luật pháp, có các chính sách tốt ở địa phương nhằm tạo ra môi trường thuận lợi). Tôi nhấn mạnh việc tạo ra môi trường thuận lợi và những khuyến khích đúng để cho khu vực tư nhân trong và ngoài nước làm, hoạt động và phát triển; còn Nhà nước đứng ra (trực tiếp) làm sẽ hỏng, đấy không phải là việc của Nhà nước.
Có thể thấy TPHCM đã là trung tâm tài chính của đất nước, muốn nó làm tốt chức năng của trung tâm này còn cần phải làm nhiều việc (mà các điểm chính đã được nêu ở trên). Chỉ trên cơ sở đó mới có thể thu hút được sự tham gia của các tổ chức quốc tế. Ước vọng chính đáng có thể trở thành hiện thực hay không hoàn toàn tùy thuộc vào chúng ta. Nhưng không có chuyện “đi tắt, đón đầu”, không có chuyện “ngày một ngày hai” thành phố trở thành trung tâm tài chính khu vực, đó chỉ có thể là kết quả của sự tính toán khôn khéo, của sự lao động miệt mài và phấn đấu không mệt mỏi của chính quyền và khu vực tư nhân.

 (Theo SaigonTimes Online)